‘Zeer vrij naar ‘La légende d’Ulenspiegel’ (1867) van Charles De Coster’, staat te lezen op de titelpagina van Walter van den Broecks nieuwe roman. Vanaf de 15de eeuw is een verhalentraditie ontstaan rond de legendarische entertainer-provocateur. De Coster zag in Uilenspiegel een symbool van verzet en maakte van de schabouwelijke potsenmaker uit de volksverhalen een rebelse vrijheidsstrijder, die het tijdens de Tachtigjarige Oorlog samen met zijn vriend Lamme Goedzak opneemt tegen de Spaanse bezetter. Geen wonder dat de Vlaamse Beweging Tijl maar al te graag voor haar kar spande.
Van den Broeck treedt grotendeels in De Costers voetsporen, maar reduceert ‘Tijl’ tot een kluchtige schelmenroman, inclusief het barokke, soms smakeloze idioom – zo zijn vrouwen immer gewillige ‘hete truffels’ met ‘vochtige grotten’. De volksheld, niemand ontziend bij Hugo Claus en Daniel Kehlmann, verwatert zo tot een burleske karikatuur met rinkelende zotskap. Wannes Van de Velde zong het al: ‘We maken van Uilenspiegel ne zot, en maken zijn echte ziel kapot…’
Van den Broeck wil duidelijk maken dat we altijd Uilenspiegels nodig zullen hebben om tegen de schenen van de macht te schoppen. Door Tijl nadrukkelijk tot folklore te verheffen, is zijn aanklacht helaas een slag in het water.
THE DREAM LIFE OF BALSO SNELL 