Geplaatst op

‘Eigen gebrek’ of Thomas Pynchon gaat hardboiled

tumblr_inline_pdph1n9j4x1s0xvfa_540

Wie had ooit kunnen vermoeden dat Thomas Pynchon — voor velen de grootste nog levende Amerikaanse schrijver — op 72-jarige leeftijd nog een detective roman zou schrijven? En wat voor één: het boek leest makkelijk weg, bulkt van de spitsvondigheden en bij momenten moet je het even opzij leggen om ongestoord te kunnen schuddebuiken van het lachen. Door postmodernistische, encyclopedische kleppers als Gravity’s rainbow (1973) en Against the day (2006) — twee razende maalstromen die met hun duizelingwekkende mix van popcultuur en geschiedenis menig lezer én onderzoeker met de handen in het haar lieten zitten — kreeg Pynchon het stempel ‘onleesbaar’. Amper 3 jaar na Against the day doorprikt Pynchon nu zijn eigen mythe en verrast vriend en vijand met Eigen gebrek, een verbluffende pastiche op de hardboiled detective. Zijn achtste roman verscheen eind vorig jaar in originele Engelse versie onder de titel Inherent vice en is sinds juni als Eigen gebrek verkrijgbaar in Nederlandse vertaling bij De Bezige Bij. Dat dit een belangrijke literaire gebeurtenis is, mag blijken uit wat volgt. Lees verder “‘Eigen gebrek’ of Thomas Pynchon gaat hardboiled”

Geplaatst op

De briefwisseling tussen Ingeborg Bachmann en Paul Celan: een dramatische liefde

tumblr_inline_pdo01wf0oh1s0xvfa_540

Ze determineerden elk op hun manier de dichtkunst van het naoorlogse Duitsland en stortten zich vol overgave in een moeizame liefde, gedoemd om te mislukken. Ze leerden elkaar kennen in het door de geallieerden bezette Wenen, maar hadden een volstrekt verschillende levensloop. Zij was een studente filosofie en dochter van een lid van de nazipartij NSDAP; hij een stateloze, Joods-Roemeense dichter uit Czernowitz, wiens beide ouders gedeporteerd werden en die zelf een werkkamp had overleefd. Ingeborg Bachmann en Paul Celan, de twee tenoren van de Duitse literatuur, begonnen in 1948 een “exemplarische” liefdesrelatie waaruit tussen 1948 en 1967 een intense briefwisseling ontstond. Meulenhoff stelt deze brieven voor het eerst ter beschikking in een uitmuntende Nederlandse vertaling van Paul Beers. Lees verder “De briefwisseling tussen Ingeborg Bachmann en Paul Celan: een dramatische liefde”

Geplaatst op

Curzio Malaparte over de wielergoden Coppi en Bartoli

tumblr_inline_pdnwyskyzx1s0xvfa_540

Zeventig jaar geleden won wielrenner Fausto Coppi, ‘l Campionissimo’ of ‘de kampioen der kampioenen’, zijn eerste Giro. Hij versloeg de favoriet Gino Bartali, die al in een van de eerste ritten ten val kwam. Later zouden Coppi en Bartali elkaar nog vaak bekampen. De rivaliteit tussen beide Italiaanse wielergoden was en is nog steeds legendarisch. Kort voor de start van de Tour de France in 1949, die Coppi zou winnen en waarin Bartali als tweede eindigde, publiceerde de Italiaanse schrijver en wielerfanaat Curzio Malaparte de korte tekst Fausto Coppi & Gino Bartali. De twee gezichten van Italië in het Franse sportblad ‘Sport Digest’. De Arbeiderspers stelt het artikel opnieuw ter beschikking als deel 6 in zijn nu al veelbelovende reeks ‘Sportklassieken’. Lees verder “Curzio Malaparte over de wielergoden Coppi en Bartoli”

Geplaatst op

‘Laocoön’, over de grenzen van de schilderkunst en de poëzie

tumblr_inline_pdnv90rskk1s0xvfa_540

De Duitse toneelschrijver en criticus Gotthold Ephraïm Lessing (1729-1781) geldt als één van de origineelste denkers uit de Verlichting, en is een sleutelfiguur in de geschiedenis van het theater. Met zijn beruchte essay Laocoön (1766) is hij de eerste die een onderscheid maakt  tussen literatuur en beeldende kunst, en lijnrecht ingaat tegen het tot dan toe gangbare principe van Horatius, dat dichten en schilderen op gelijke voet plaatst. Lessing ging een hevige polemiek aan met zijn tijdgenoot en hevig verdediger van Horatius’ stelling, Johann Winckelmann, vader van de Duitse kunstgeschiedenis. Lessings theorie is even eenvoudig als geniaal: beeldende kunst speelt zich af in ruimte, literatuur in tijd. Om dit te ondersteunen vertrekt hij van de beroemde beeldengroep in de Musei Vaticani, die de dood van de Trojaanse priester Laocoön verbeeldt. De Historische Uitgeverij brengt nu een uitstekende Nederlandse vertaling, in een mooie en van uitgebreide aantekeningen voorziene uitgave. We spraken met vertaler Wessel Krul, Hoogleraar Moderne Kunst- en Cultuurgeschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen. Lees verder “‘Laocoön’, over de grenzen van de schilderkunst en de poëzie”

Geplaatst op

‘Een leven op scherp’: een Majakovski-biografie de dichter waardig

tumblr_inline_pdntffa6l11s0xvfa_540

Zoals het heet:

“Incident gesloten”,
de boot van de liefde
is op de dagelijksheid
stukgestoten.
Ik heb mijn rekening
met het leven vereffend.
Waarom alle pijnen en grieven
nog eens uit te leggen.

Dit zijn de regels die de Russische dichter Vladimir Majakovski (1893-1930) op de achterzijde van zijn afscheidsbrief schreef, net voor hij zich op 14 april 1930, op 36-jarige leeftijd met een Mauserpistool een kogel in de borst joeg, teleurgesteld in de liefde, het leven en de revolutie. De mythe van Majakovski als ‘dichter van de revolutie’ was geboren. De rijk gestoffeerde en geïllustreerde biografie Een leven op scherp van de Zweedse Ruslandkenner en slavist Bengt Jangfeldt zal moeilijk te overtreffen zijn en heeft zonder meer alle kwaliteiten om de definitieve levensbeschrijving van de futuristische dichter te worden. Het boek is in Zweden een bescheiden bestseller, werd intussen vertaald in een tiental talen  waaronder het Russisch, en is nu ook beschikbaar in een uitstekende en fraai uitgegeven Nederlandse vertaling. Lees verder “‘Een leven op scherp’: een Majakovski-biografie de dichter waardig”

Geplaatst op

‘Zeven zuilen van wijsheid’ of de triomf van een blonde Arabier

tumblr_inline_pdnscri1ny1s0xvfa_540

Zopas verscheen Zeven zuilen van wijsheid (voor het eerst gepubliceerd in 1922 als Seven Pillars of Wisdom: a Triumph), de eerste Nederlandse vertaling van het monumentale en beruchte boek van T.E. Lawrence, beter bekend als “Lawrence of Arabia”, de held van de gelijknamige film van David Lean met een magistrale Peter O’Toole in de hoofdrol. Lawrence’ passionele relaas van zijn belevenissen tijdens de Arabische Opstand van 1916 tot 1918, is in de Angelsaksische wereld tot op heden het meest verkochte boek over de Eerste Wereldoorlog. Zo was het een persoonlijke favoriet van grootheden als Winston Churchill, E.M. Forster en John F. Kennedy. Tegelijkertijd is Zeven zuilen van wijsheid brandend actueel. Wie deze cultklassieker vandaag  leest,  zal de problematiek in het Midden-Oosten vanuit een andere invalshoek bekijken. De oorlog in Irak en het streven naar onafhankelijkheid van de Palestijnen vinden namelijk hun oorsprong in de periode die Lawrence zo uitvoerig beschrijft. De inkijk die Lawrence zijn lezers geeft in de diplomatieke gebruiken en politieke opvattingen van de toenmalige Arabische volkeren is vaak zeer verhelderend en transponeerbaar op de huidige problematiek. Lees verder “‘Zeven zuilen van wijsheid’ of de triomf van een blonde Arabier”

Geplaatst op

‘De rede van de menselijke waardigheid’: Pico’s nooit uitgesproken toespraak

tumblr_inline_pdnrrtdsd11s0xvfa_5401

De Oratio de hominis dignitate (‘De rede over de menselijke waardigheid’) van Giovanni Pico Della Mirandola (1463-1494) staat bekend als het manifest van de vrije mens en is een van de meest invloedrijke teksten van de Renaissance. We spraken met Jan Papy, hoogleraar Latijnse Literatuurstudie verbonden aan de Katholieke Universiteit Leuven, die het uitvoerige voor- en nawoord verzorgde bij de nieuwe vertaling van Michiel Op de Coul. Lees verder “‘De rede van de menselijke waardigheid’: Pico’s nooit uitgesproken toespraak”

Geplaatst op

‘De enige en zijn eigendom’: Max Stirner heeft zijn zaak op niets gesteld

Schermafbeelding 2018-12-05 om 22.55.30

Eind 2008 verscheen nagenoeg onopgemerkt de nieuwe Nederlandse vertaling van Max Stirners Der Einzige und sein Eigentum (vertaald als De enige en zijn eigendom), een invloedrijk filosofisch werk dat zijn naambekendheid vooral dankt aan zijn radicaal en provocerend karakter. De enige en zijn eigendom geldt voor velen nog steeds als de “Bijbel van het anarchisme”.

Lees verder “‘De enige en zijn eigendom’: Max Stirner heeft zijn zaak op niets gesteld”