Op een frisse nazomerdag in november flaneren twee oude vrienden door hun ingeslapen provinciestadje. Ze pikken in op wat ze zien in hun directe omgeving en bespreken al slenterend de meest uiteenlopende onderwerpen, maar het epicentrum waarrond al hun gedachten cirkelen is de dood. De imponerende elegie Dodeneiland van Gerhard Meier is een fraaie, herontdekte klassieker van het modernisme, geschreven in een zeldzaam bezwerend en elegant proza. Lees verder ‘Dodeneiland’ van Gerhard Meier: een onuitputtelijk boek over niets
‘Verzamelde gedichten’ van Vladimir Nabokov: geen muziek verhevener dan stilte
Huub Beurskens valt in het voorwoord van zijn vertaling van de verzamelde verzen van Vladimir Nabokov (1899-1977) meteen met de deur in huis: er staan in de bloemlezing wel degelijk minder goede gedichten. Om de succesauteur van Lolita dan maar weg te zetten als een ‘mislukt dichter’ — zoals ‘collega’ Russische balling, Nobelprijslaureaat en dichter par excellence Joseph Brodsky, Nabokov ooit noemde — is volgens Beurskens dan weer een stap te ver: ‘Deze collectie bevat heerlijke dingen.’ Lees verder ‘Verzamelde gedichten’ van Vladimir Nabokov: geen muziek verhevener dan stilte
‘De rover’ van Robert Walser: een weloverwogen boek waaruit absoluut niets geleerd kan worden
De rover (1926), Robert Walsers laatste en meest uitzinnige roman, is eindelijk vertaald. Uitzinnig — en buitenzinnig — is dit glorieus bevreemdend boek in vele betekenissen: het rekt met een eindeloos rijk voorstellingsvermogen het rigide romangenre op tot zijn uiterste grenzen, plooit gaandeweg slinks op zichzelf terug aan de hand van een grondige, genereuze zelfontleding en ontsnapt ondoorgrondelijker-wijs aan elke redelijke vorm van interpretatie. Je moet het lezen om het te geloven, maar De rover is evengoed een farce, als een tragisch liefdesverhaal of een existentiële pastische, ja zelfs een postmoderne metaroman. De rover geeft, net als een Chinese puzzeldoos, zijn diepste geheimen pas prijs aan wie openstaat voor de grenzeloze verbeelding die erin vervat zit. Een ongrijpbare roman, kortom, die naar de keel vliegt, diep ontroert en ronduit perplex doet staan.
‘Het zakboekje van het pijnboombos’ van Francis Ponge: de grootse poëzie van een anti-poëtica
Francis Ponge (1899-1988) schreef met Het zakboekje van het pijnboombos (1947) een van de meest fascinerende teksten binnen zijn omvangrijk en veelzijdig oeuvre. Het is een soort logboek, ‘onderweg naar een gedicht’, waarin Ponge zijn moeizame arbeid om het wezen van een pijnboombos in poëzie te vatten minutieus uit de doeken doet. Zijn ambitie is groot: hij wil de essentie, de crux van het bos ‘uit de onopgemerktheid’ halen en ‘de wereld van het woord’ binnenloodsen. Het zakboekje van het pijnboombos biedt een unieke inkijk in het creatieve schrijfproces van de man die met tegenzin bekend stond als ‘de dichter van de dingen’.
‘De weergekeerde bloem’ van Wessel te Gussinklo: de opperste vrijheid van de leegte
Voor een roman van Wessel te Gussinklo (Utrecht, 1941) zit de literaire kritiek op het vinkentouw. Nieuw werk is alleen al door de zeldzaamheid ervan een gebeuren van formaat, zeker als het een roman betreft. In de 20ste eeuw publiceerde te Gussinklo slechts twee romans: zijn debuut De verboden tuin in 1986 en de roman die hem in literaire kringen bekend maakte, het veelvuldig bekroonde De opdracht in 1995. In deze eeuw verraste hij vriend en vijand door in 2013 na bijna 20 jaar stilzwijgen op de proppen te komen met de roman Zeer helder licht, een van de eerste uitgaves van de toen gloednieuwe uitgeverij Koppernik. Te Gussinklo heeft duidelijk de smaak te pakken want nu, amper 3 jaar later, is er het uitstekende De weergekeerde bloem. Als toemaatje gooit Koppernik daar een herdruk van De opdracht bovenop. Lees verder ‘De weergekeerde bloem’ van Wessel te Gussinklo: de opperste vrijheid van de leegte
