Polemist, provocateur en querulant: A.H.J. Dautzenberg is het allemaal, maar deze veelschrijver is ook de schepper van een oeuvre dat zijn gelijke niet kent in de Nederlandstalige literatuur. Met sardonisch genoegen zet hij de lezer voortdurend op het verkeerde been.
‘Holleken’ van Martijn Doolaard: ’t Holleken, de middelhoge Parnassus van de Lage Landen
Met de reeks portretten Holleken keert kunstenaar en fotograaf Martijn Doolaard (1966) terug naar Assenede, de landelijke gemeente waar hij is geboren en opgegroeid. Holleken — of ’t Holleken zoals de autochtonen steevast zeggen — is de tot de verbeelding sprekende naam van een uit de kluiten gewassen dijk die zich voor een klein deel in het Nederlandse Terneuzen uitstrekt, iets verder de grens oversteekt, om zich vervolgens voor het grootste deel uit te rollen tot in het Oost-Vlaamse Assenede, het bekende Vlaamse mosseldorp, waar de bewoners met gepaste trots de geuzennaam ‘kasseibijters’ dragen. Lees verder ‘Holleken’ van Martijn Doolaard: ’t Holleken, de middelhoge Parnassus van de Lage Landen
‘Al mijn kappers’ van Willem van Zadelhoff: toespraak bij de boekvoorstelling in CronopiO (23 januari 2020)
Willem is een literaire laatbloeier. In 2003 debuteerde hij met zijn bejubelde roman EEN STOEL. Dat hij toen al 45 was, is een verwaarloosbaar feit waar hij desalniettemin regelmatig over wordt aangesproken. Zo ook door mijzelf, toen ik hem ongeveer tien jaar geleden interviewde naar aanleiding van het verschijnen van een andere roman GA NIET WEG. Toen ik hem vroeg waarom hij zolang had gewacht met publiceren begon hij te rommelen in een lage buffetkast. Hij toverde een dun boekje tevoorschijn, ‘Kruispunt-Sumier nr. 47’. ‘Dit is mijn echte debuut. Mijn gedicht ‘Want’ werd er gepubliceerd in 1973. Ik was toen 14.’, zei hij kordaat. Lees verder ‘Al mijn kappers’ van Willem van Zadelhoff: toespraak bij de boekvoorstelling in CronopiO (23 januari 2020)
‘Volt’ van Roderik Six: dystopie vol zwarte romantiek
Met Volt doet Roderik Six (1979) zijn reputatie als duistere romanticus alle eer aan. Zijn derde roman is een grimmige, gitzwarte toekomstparabel over het eindspel van de mensheid, waarin een nietsontziende elite superrijken zich na een cataclysme terugtrekt op een eiland om er een nieuwe maatschappij te installeren. Na Vloed (2012) en Val (2015) is het sluitstuk van de zogeheten V-trilogie een gefragmenteerd en hypergestileerd verhaal, dat een originele invulling wil geven aan het uitgesleten genre van de dystopische roman. Lees verder ‘Volt’ van Roderik Six: dystopie vol zwarte romantiek
‘Een graf in de wolken’ van Willem van Zadelhoff: zoeken naar de menselijke maat
In Een graf in de wolken, de zesde roman van Willem van Zadelhoff (1958), keert de auteur terug naar Arnhem, zijn geboortestad en de plek die meer of minder prominent het toneel vormt van zijn zogeheten Holle haven-trilogie, een wijd en zijd bejubeld drieluik over de opkomst en ondergang van de modernistische architectuur, bestaande uit de romans Een stoel (2003), Holle haven (2006) en Ga niet weg (2010). Op de achterflap van het derde deel sprak de uitgever indertijd tamelijk provisorisch over een ‘sluitstuk’, hoewel Van Zadelhoff zelf dergelijke begrenzende terminologie nooit heeft gehanteerd en hij zijn romancyclus — want dat is het nu toch écht aan het worden — eerder ziet als een eindeloos uitdijend work in progress. Wie dacht dat de schrijver klaar is met de familiesaga van de Arnhemse wijnhandelaar Gerrit Kats, komt bedrogen uit. Met Een graf in de wolken maakt Van Zadelhoff negen jaar na het vermeende orgelpunt in één moeite een heuse tetralogie van wat eigenlijk nooit een trilogie is geweest. Lees verder ‘Een graf in de wolken’ van Willem van Zadelhoff: zoeken naar de menselijke maat
‘Japan. Schetsen uit het leven’ van Luk Van Haute: de nulgraad van de japanofilie
Japanoloog, essayist en literair vertaler Luk Van Haute (1963) wil met zijn onderhoudend en instructief non-fictieboek Japan. Schetsen uit het leven enkele hardnekkige clichés, veralgemeningen en misvattingen over Japan de wereld uit helpen, of op zijn minst nuanceren. Het al te vaak opgehangen beeld van de eigenaardige, dociele Japanner, of van Japan als de ultieme homogene natie is niet meer of minder dan een uitvinding, aldus Van Haute: ‘Wat sommigen ook mogen beweren over homogeniteit, monocultuur en uniformiteit, de Japanse samenleving is even divers als de Japanse keuken.’ Een bevlogen persoonlijk relaas van vijfendertig jaar intense interactie met een tweede vaderland, ver voorbij de druilerige drievuldigheid ‘geisha, sushi, samoerai’.
Lees verder ‘Japan. Schetsen uit het leven’ van Luk Van Haute: de nulgraad van de japanofilie
‘Gloria’ van Koen Sels: grandioze auto-fictie vol verloren werkelijkheid
Koen Sels (1982) zit op een schrijfwolk. Met Gloria bevestigt hij wat literatuurminnend Vlaanderen sinds zijn romandebuut Generator (2015) al geruime tijd weet: Sels schrijft het meest opwindende, ongrijpbare en oprechte proza van dit moment. In tijden van verval, depressie, verslaving en ontwrichting gaat de schrijvende vader in dialoog met zijn al of niet reeds geboren dochter Gloria. De uitkomst is een emotioneel gloedvolle maar geëngageerde en analytische zelfontleding, die zowel troebleert als charmeert. Gloria is de hyperpersoonlijke kroniek van een nieuw leven, de gefragmenteerde ontstaansgeschiedenis van een dochter én een boek. Lees verder ‘Gloria’ van Koen Sels: grandioze auto-fictie vol verloren werkelijkheid
‘Benny’ van Bert Moerman: meer vallen dan wandelen
Met veel bombarie stuurt uitgeverij Polis Benny, de tweede roman van Bert Moerman (1987), de wereld in. Kosten noch moeite worden gespaard, zo lijk het wel. Het boek kreeg een opvallende vormgeving en werd midden september tot twee keer toe officieel boven de doopvont gehouden, telkens in een café, het soort drenkplaats dat een niet onbelangrijke rol speelt in de plot van Benny. Bovendien was de roman, wellicht om wat marketing-keet te schoppen, de eerste week na de release enkel verkrijgbaar in de boekhandel, nadien pas online. Om het gimmick-gehalte nog wat op te krikken kreeg Benny zelfs een heuse trailer. Maar is al dat opgeklopte sop de kool wel waard? Lees verder ‘Benny’ van Bert Moerman: meer vallen dan wandelen
‘Dodeneiland’ van Gerhard Meier: een onuitputtelijk boek over niets
Op een frisse nazomerdag in november flaneren twee oude vrienden door hun ingeslapen provinciestadje. Ze pikken in op wat ze zien in hun directe omgeving en bespreken al slenterend de meest uiteenlopende onderwerpen, maar het epicentrum waarrond al hun gedachten cirkelen is de dood. De imponerende elegie Dodeneiland van Gerhard Meier is een fraaie, herontdekte klassieker van het modernisme, geschreven in een zeldzaam bezwerend en elegant proza. Lees verder ‘Dodeneiland’ van Gerhard Meier: een onuitputtelijk boek over niets
‘Dasja oftewel het leven van een pup’ van Karel Čapek: de beroemdste hond van Tsjechië en de bezeten behoefte aan taal
Dasja van literaire duizendpoot Karel Čapek (1890-1938) is al bijna 90 jaar een van de meest geliefde kinderboeken uit de Tsjechische literatuur. De aandoenlijke en grappige verhalen over zijn hondje Dasja, een ruwharige airedaleterriër, blijven een groot publiek van alle leeftijden aanspreken. Het immens populaire boek is nu eindelijk weer beschikbaar in het Nederlands, in een vlotte nieuwe vertaling van Edgar de Bruin en een oogstrelende vormgeving van Henrik Barends. Bijzonder is dat de nieuwe editie Čapeks oorspronkelijke tekeningen en foto’s integreert, wat van het lezen van dit innemend kleinood een indringende totaalbeleving maakt. Lees verder ‘Dasja oftewel het leven van een pup’ van Karel Čapek: de beroemdste hond van Tsjechië en de bezeten behoefte aan taal
