De uitgeverij van Stichting Perdu richt zich al jaren op het vertalen en publiceren van hedendaagse experimentele poëzie in het Nederlands. Met dat doel voor ogen riep de organisatie, die overigens nagenoeg volledig op vrijwilligers draait, een nieuwe reeks tot leven: de zogeheten ‘Sporenreeks’. Met Tijd van de aarde van Galina Rymboe (1990) is het zevende deel van deze mooie serie een absolute hoogvlieger. In een bezwerende taal roept Rymboe — dé rijzende ster aan het Russische en internationale poëziefirmament — de postapocalyptische werelden op van de ingestorte Sovjet-Unie en het huidige Rusland. Lees verder ‘tijd van de aarde’ van Galina Rymboe: het vrije veld van interpretaties of de utopische terugkeer van de taal
‘De grote angst in de bergen’ van Charles-Ferdinand Ramuz: eco-fictie avant-la-lettre
In de hoop de armoedeban op hun dorp te doorbreken, brengt een kleine groep herders zeventig koeien voor de zomermaanden naar een braakliggende alpenweide, waar zich twintig jaar eerder onverklaarbare voorvallen hebben voorgedaan. Wanneer ‘de ziekte’ uitbreekt worden mens en dier noodgedwongen in quarantaine geplaatst. Waanzin, bovennatuurlijke krachten en ‘grote angst’ doen sluipend hun intrede in de van de buitenwereld afgesloten alm. De herders verliezen stilaan hun greep op de realiteit en gaan uiteindelijk ten onder door een cataclysme van Bijbels formaat. De paniek en de beklemming die de Franstalige Zwitser Charles-Ferdinand Ramuz (1878-1947) in zijn magnum opus De grote angst in de bergen (1926) oproept, is in het licht van het huidige klimaatdebat actueler dan ooit. Lees verder ‘De grote angst in de bergen’ van Charles-Ferdinand Ramuz: eco-fictie avant-la-lettre
Jacques Derrida en Veva Leye: de bijzondere syntaxis van onvertaalbare locuties
Wat is kunst? Het is een van de meest voor de hand liggende vragen wanneer we oog in oog staan met het schone. De Frans-Algerijnse filosoof Jacques Derrida (1930-2004) formuleerde in zijn invloedrijk essay Parergon (1978) een mogelijk en tot de verbeelding sprekend antwoord. Meer dan veertig jaar later waart de geest van Derrida rond in het knappe poëziedebuut van Veva Leye (1981), HAP AX LE GO ME NON, een origineel sporenonderzoek naar de grenzen van de taal, het subject en de werkelijkheid. Twee opmerkelijke publicaties die meer gemeen hebben dan je op het eerste gezicht zou denken en die onderliggend maar onmiskenbaar een stilzwijgende zielsverwantschap vertonen. Lees verder Jacques Derrida en Veva Leye: de bijzondere syntaxis van onvertaalbare locuties
‘Werken’ van Daniil Charms: Russisch absurdisme ten top
‘Mij interesseert het leven alleen in zijn ongerijmde verschijningsvorm’, noteerde de literaire natuurkracht Daniil Charms (1905-1942) in zijn dagboek op het einde van de jaren 1930. Charms was de verpersoonlijking van het Russisch absurdisme, een ongeëvenaarde eenmansavantgarde die in zijn zwartgallige maar verbeeldingsrijke teksten genadeloos de zinloosheid en de absurditeit van het bestaan blootlegde — een tomeloos creatieve visie die uiteraard botste met het socialistisch-realisme vooropgesteld door Stalins Sovjet-Unie. Voor het eerst verschijnt een omvangrijke uitgave van Charms’ werk in Van Oorschots prestigieuze Russische Bibliotheek: samensteller en vertaalster Yolanda Bloemen maakte een meer dan gulle selectie uit zijn verhalend proza, toneelteksten, gedichten, brieven, dagboeken en kinderverhalen. Lees verder ‘Werken’ van Daniil Charms: Russisch absurdisme ten top
‘De Bourgondiërs: Aartsvaders van de Lage Landen’ van Bart Van Loo: de spannende epiek van onze voorvaders
Toen schrijver en conferencier Bart Van Loo (°1973) rond zijn veertiende de zes aandoenlijke delen nationale geschiedenis van ’s Lands Glorie had verslonden, draaide naar eigen zeggen de poort van de grote geschiedenis open. In het bijzonder een prent van de hand van Jean-Léon Huens — de illustrator van de immens populaire reeks die verscheen bij uitgeverij Historia tussen 1949 en 1961 — zou Van Loo nooit meer loslaten. Op die bewuste prent 182 zijn twee soldaten te zien die het onderbesneeuwde lijk van Karel de Stoute vinden na de veldslag bij Nancy in 1477. Meer dan dit tot de verbeelding sprekend beeld had Van Loo niet nodig om, een goede dertig jaar later, op zoek te gaan naar de oorsprong van onze contreien. Zijn queeste mondde uit in De Bourgondiërs, een duizelingwekkende tijdreis door de late middeleeuwen die zo klaar als een klontje voor eens en altijd aantoont dat de Lage Landen niet meer of minder waren dan een, jawel, Bourgondische uitvinding. Lees verder ‘De Bourgondiërs: Aartsvaders van de Lage Landen’ van Bart Van Loo: de spannende epiek van onze voorvaders
‘34650 seconden’ en ‘3968’: een gesprek met Boris Van den Eynden — aka Evelin Brosi/Elvis Bonier/Oliver Ibsen/Silvio Ebner
Uitgeverij het balanseer staat al jaren borg voor grensverleggende uitgaves, maar twee recente publicaties springen nog meer dan anders in het oog: 34650 seconden en 3968. De bevreemdende cijfermatige titels, de zweem van mysterie rond de auteur en de bijzondere vormgeving laten vermoeden dat beide bravourestukken verre van alledaagse publicaties zijn. Lees verder ‘34650 seconden’ en ‘3968’: een gesprek met Boris Van den Eynden — aka Evelin Brosi/Elvis Bonier/Oliver Ibsen/Silvio Ebner
‘Niemand zal ontkennen dat ik uw Aardbol aan mijn pink draag’ en ‘Harmoniewereld’ van Velimir Chlebnikov: de geniale woorden van de Voorzitter van de Wereldbol en de Koning van de Tijd
Uitgeverij Pegasus heeft met Niemand zal ontkennen dat ik uw Aardbol aan mijn pink draag en Harmoniewereld— beide van de Russische futurist Velimir Chlebnikov (1885-1922) — twee buitengewone delen toegevoegd aan haar OOST!-reeks, een aantrekkelijke serie waarin Oost- en Midden-Europese literatuur voor het eerst in Nederlandse vertaling verschijnt. In deel 5 zijn korte stukken verhalend proza verzameld, in deel 6 een mooie selectie langere gedichten. Chlebnikov, ongetwijfeld een van de origineelste schrijvers uit de gehele wereldliteratuur, voelde zich binnen alle genres als een vis in het water, ook binnen de genres die hij zelf had uitgevonden. Zijn werk lezen, of het nu poëzie of proza betreft, is hoe dan ook een machtige belevenis.
‘Verzamelde gedichten’ van Vladimir Nabokov: geen muziek verhevener dan stilte
Huub Beurskens valt in het voorwoord van zijn vertaling van de verzamelde verzen van Vladimir Nabokov (1899-1977) meteen met de deur in huis: er staan in de bloemlezing wel degelijk minder goede gedichten. Om de succesauteur van Lolita dan maar weg te zetten als een ‘mislukt dichter’ — zoals ‘collega’ Russische balling, Nobelprijslaureaat en dichter par excellence Joseph Brodsky, Nabokov ooit noemde — is volgens Beurskens dan weer een stap te ver: ‘Deze collectie bevat heerlijke dingen.’ Lees verder ‘Verzamelde gedichten’ van Vladimir Nabokov: geen muziek verhevener dan stilte
‘INTERNATIONAL BAKERY (voorheen CINEMA ROYALE)’: de trieste teneur van de maakbare samenleving
Op de achterflap van International Bakery, het nieuwste boek van David Nolens (1973), staat te lezen dat het een ‘poëtisch schotschrift’ betreft, een pamflet waarin de auteur de gemeenschap tegenover het individu plaatst, ‘wars van genre en conventie’. Dat is een rake omschrijving die de lading meer dan behoorlijk dekt. In de eerste plaats omdat het inderdaad een vlijmscherpe aanklacht is tegen de heersende mores in onze maatschappij, en ten tweede omdat de vorm van Nolens’ pamflet niet voor één gat te vangen is. International Bakery heeft immers de lengte van een novelle en laat zich lezen als proza, maar etaleert vormelijke kenmerken die eerder thuishoren in de wereld van de poëzie. Zo is het geschreven in verzen, krioelt het van de woordspelletjes en ligt de nadruk op de muzikaliteit van de taal. Een uitdagend en hyperactueel boek dat de lezer aanzet tot veelvuldige herlezingen en de groeiende rijkdom van een stilaan indrukwekkend schrijverschap alleen maar bevestigt. Lees verder ‘INTERNATIONAL BAKERY (voorheen CINEMA ROYALE)’: de trieste teneur van de maakbare samenleving
‘Twee mensen samen’ van Knud Sønderby: de poëtische stem van een generatie
Twee mensen samen (1932), de tweede roman van Knud Sønderby (1909-1966), staat enigszins in de schaduw van zijn overdonderend succesdebuut Midden in een jazztijd(1931), dat van de toen tweeëntwintigjarige Deense auteur in één klap een bestsellerauteur maakte. Raakte Twee mensen samen op de achtergrond door de populaire verfilming van Midden in een jazztijd in 1969? Hoe het zij, voor velen is en blijft Sønderby’s eerste roman zijn meesterwerk, terwijl er minstens evenveel — zo niet zelfs meer — te zeggen valt voor Twee mensen samen. Lees verder ‘Twee mensen samen’ van Knud Sønderby: de poëtische stem van een generatie
